De kwaliteit en de maatschappelijke relevantie van wetenschappelijk onderzoek kunnen op verschillende manieren gemeten worden. Welke bibliometrische methoden worden gebruikt, en voor welke doeleinden? Hoe kun je als onderzoeker profiteren van bibliometrie en hoe kan de Universiteitsbibliotheek je daarbij helpen?
Hoe kan bibliometrie nuttig zijn voor jou?
Bibliometrie kan helpen:
- om je eigen onderzoek of dat van jouw onderzoeksgroep of instituut meer bekendheid te geven;
- om op een kwantificeerbare manier je impact aan te tonen, bijvoorbeeld voor SEP-evaluaties, subsidieaanvragen, jaarverslagen en persoonlijke (HR-)evaluaties;
- om vast te stellen hoe jouw onderzoek wordt gebruikt door wetenschappelijke en maatschappelijke partners en beleidsmakers;
- om nieuwe onderzoekspartners te vinden.
Wat kan de Universiteitsbibliotheek jou bieden?
- Online tools: PURE, Scopus, Web of Science, Essential Science Indicators, en Journal Citation Reports, Altmetric Explorer en SciVal;
- Training en doe-het-zelfhandleidingen (waaraan nog wordt gewerkt) die je in staat stellen bibliometrische analyses te maken met deze tools;
- Evaluatierapporten: als betaalde dienst kan de Universiteitsbibliotheek een bibliometrische analyse voor je maken met indicatoren voor samenwerking, maatschappelijke aandacht en excellentie van onderzoek.
Traditionele metriek
Traditionele metriek meet impact door citaties te tellen met behulp van databases als Web of Science en Scopus. Methoden zijn: citatieanalyse, H-index, impactfactor van wetenschappelijk tijdschrift, Field Weighted Impact Score, Eigenfactor. De Universiteitsbibliotheek biedt verschillende tools en handleidingen voor traditionele bibliometrie.
Tools en diensten
Bibliometrie 'van de volgende generatie' voor maatschappelijke impact en relevantie
Altmetrics is een nieuwe methode voor het meten van impact, die verder kijkt dan alleen naar citaties in tijdschriften. Ook vermeldingen in sociale media, blogs, bookmarks, nieuwsmedia en beleidsdocumenten worden meegenomen, evenals het aantal downloads. Altmetrics zijn sneller beschikbaar dan citatietellingen, omdat het verzamelen ervan minder tijd kost. De bibliotheek van de VU heeft een licentie voor één jaar voor Altmetric.com. Het gebruik van deze tool wordt in 2018 geëvalueerd.
Het raadgevend comité van de EU stelt dat bibliometrie in het algemeen, en bibliometrie voor maatschappelijke impact in het bijzonder, transparant en reproduceerbaar moet zijn om in evaluaties gebruikt te kunnen worden. Dit standpunt wordt onderschreven in een toenemend aantal rapporten, manifesten en standaarden (bijvoorbeeld Altmetrics Manifesto, Leiden Manifesto, NISO-standaard, EU-rapport betreffende metriek voor open wetenschap, VU Bruto Academische Waarde (VUnet, login vereist), Science in Transition, Declaration on Research Assessment). Er zijn verschillende gratis en betaalde diensten voor altmetrics: Altmetric.com, impactstory.org, depsy.org, plumx.com.
Maatschappelijke impact en maatschappelijke relevantie van onderzoek meten
De Universiteitsbibliotheek ontwikkelt twee soorten diensten waarmee onderzoeksgroepen de maatschappelijke impact en relevantie van onderzoek kunnen aantonen in jaarverslagen en SEP-evaluaties:
- onderzoek in maatschappelijk relevante onderwerpen (bijvoorbeeld Sustainable Development Goals)
- maatschappelijke aandacht voor onderzoek (bijvoorbeeld in beleidsnotities, nieuws en blogs)
Tools en diensten voor meten van maatschappelijke relevantie
Websites, blogs, articles over impact meten
- UKB-coördinatiepunt Research Impact
- What is Research impact? - York University
- Pathways to impact - Research Councils UK
- NWO Research impact
- Society or Scholarly Publishing
- Blog LSE Impact of Social Sciences
- Academic Innovation for societal impact
- The Fast Track Impact Podcast
- Open Science Radio (podcasts)
- Rationalizing the extremes: introducing the citation distribution index (blog Bibliometrics)
- Bibliometric fun facts (blog Bibliometrics)
Vragen?
René Otten, VUmc – Bibliometrist
Maurice Vanderfeesten, Innovation manager research services
